چین به‌تازگی از برنامه پنج‌ساله جدید خود در حوزه مترولوژی رونمایی کرده است؛ برنامه‌ای راهبردی که هدف آن توسعه فناوری‌های پیشرفته در حوزه اندازه‌گیری دقیق، تقویت زیرساخت‌های علمی و صنعتی و دستیابی به نوآوری‌های تحول‌آفرین در عرصه فناوری تراشه و اندازه‌گیری‌های کوانتومی تا سال 2030 است. این برنامه، توسط اداره کل تنظیم مقررات بازار چین منتشر شده و بخشی از نقشه راه بلندمدت توسعه مترولوژی این کشور تا سال 2035 به‌شمار می‌رود. مقامات چینی با تمرکز بر ارتقاء توانمندی‌های فنی و زیرساختی در حوزه اندازه‌گیری، درصدد هستند تا خلأها و کاستی‌های موجود در ظرفیت‌های داخلی مترولوژی را به‌ویژه در بخش‌هایی که فناوری‌های اندازه‌گیری آن‌ها ناکارآمد یا نیازمند نوسازی‌اند، برطرف سازند. این گام جدید در راستای سیاست‌های کلان چین برای تقویت خودکفایی فناورانه و تثبیت جایگاه این کشور در رقابت‌های جهانی فناوری برداشته شده است.
به گزارش رسانه اخبار فناوری تک فاکس، در برنامه جدید چین، توسعه بیش از ۵۰ فناوری کلیدی مترولوژی تا سال ۲۰۳۰ هدف‌گذاری شده است. این برنامه همچنین بر ایجاد بیش از ۲۰ مرجع مترولوژی با اعتبار جهانی و تولید دست‌کم ۱۰۰ ابزار و ماده استاندارد نوآورانه تمرکز دارد؛ اقدامی که نقش مهمی در تضمین دقت، صحت و تکرارپذیری اندازه‌گیری‌ها در صنایع پیشرفته خواهد داشت. این ابزارها و مواد استاندارد در بسیاری از بخش‌های راهبردی از جمله الکترونیک، انرژی، تولید صنعتی، علوم زیستی و همچنین تجارت بین‌المللی کاربرد خواهند داشت. مترولوژی، به‌عنوان علم پایه‌ای در تعیین و استفاده از واحدهای اندازه‌گیری، در تضمین کیفیت محصولات، ایمنی فرآیندها، توسعه علم و فناوری و تعاملات تجاری بین‌المللی نقش محوری ایفا می‌کند و به همین دلیل، چین آن را یکی از ارکان بنیادین توسعه پایدار و رقابت‌پذیری صنعتی خود تلقی می‌کند.
یکی از حوزه‌های کلیدی مورد توجه در این برنامه، توسعه ابزارهای مترولوژی و حسگرهایی است که بر پایه فناوری‌های نوظهور کوانتومی عمل می‌کنند. این ابزارها شامل ژیروسکوپ‌های فوق‌دقیق برای سامانه‌های ناوبری و همچنین دستگاه‌های مرجع قابل‌توزیع‌اند که قابلیت عملکرد در مقیاس‌های بسیار ریز و در شرایط خاص را دارا هستند. توسعه این ابزارها به چین امکان می‌دهد تا از محدودیت‌های فناوری‌های قدیمی عبور کرده و استانداردهای جدیدی را در سطح بین‌المللی تعریف کند. استفاده از فناوری کوانتوم در مترولوژی نه‌تنها موجب ارتقاء دقت اندازه‌گیری می‌شود، بلکه بستر لازم برای پیشرفت‌های علمی در حوزه‌هایی مانند فیزیک، مخابرات، محاسبات و فناوری اطلاعات را نیز فراهم می‌سازد. در این مسیر، چین تلاش دارد با عبور از مرزهای سنتی اندازه‌گیری، به جایگاهی برسد که تعاریف نوینی از واحدهای فیزیکی در جهان ارائه دهد.
در ادامه، تمرکز ویژه‌ای نیز بر مترولوژی در مقیاس تراشه در نظر گرفته شده است. این حوزه شامل توسعه فناوری‌هایی نظیر مدارهای نانومتری، ارزیابی دقیق عملکرد تراشه‌های مبتنی بر شبکه‌های عصبی مصنوعی و نیز بهره‌گیری از شانه‌های فرکانسی درون‌تراشه‌ای برای اندازه‌گیری‌های نوری است. این رویکرد به چین کمک می‌کند تا در رقابت فزاینده جهانی بر سر تسلط بر فناوری نیمه‌رساناها، دست بالا را پیدا کند. همچنین، مترولوژی در مقیاس تراشه برای بهینه‌سازی مصرف انرژی، افزایش بهره‌وری، ارتقاء دقت عملکرد و کاهش خطای سامانه‌های هوشمند و رایانش مرزی ضروری است. اهمیت این موضوع زمانی دوچندان می‌شود که بدانیم چین به‌شدت در تلاش است وابستگی خود به تجهیزات غربی را کاهش دهد و زنجیره تأمین فناوری تراشه‌ها را در داخل کشور تقویت کند.
بخشی دیگر از برنامه چین به توسعه مترولوژی در زمینه عناصر خاکی کمیاب اختصاص دارد؛ عناصری که به‌دلیل کاربرد گسترده در صنایع پیشرفته مانند خودروسازی برقی، فناوری‌های نوین الکترونیکی، تولید تسلیحات نظامی و انرژی‌های پاک از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردارند. چین بزرگ‌ترین تولیدکننده و فرآوری‌کننده عناصر خاکی کمیاب در جهان است و اخیراً در راستای سیاست‌های کلان خود، هفت عنصر کلیدی از این گروه را تحت کنترل صادراتی قرار داده است. از آنجا که اندازه‌گیری دقیق خواص مغناطیسی، مکانیکی و شیمیایی این عناصر برای کاربردهای صنعتی ضروری است، توسعه فناوری‌های مترولوژی مربوط به این حوزه، جایگاه راهبردی ویژه‌ای در برنامه چین دارد. این اقدام همچنین واکنشی هوشمندانه به تنش‌های ژئوپلیتیکی در حوزه فناوری و مواد حیاتی به‌شمار می‌آید.
در نهایت، این برنامه نمایانگر تقابل فزاینده میان چین و ایالات متحده در عرصه رقابت فناوری است. در حالی که آمریکا در سال‌های اخیر با هدف حفظ برتری فناورانه و امنیت ملی، صادرات تراشه‌های پیشرفته و تجهیزات مربوطه را به چین محدود کرده، پکن نیز در پاسخ به این اقدام، سیاست کنترل صادرات فلزات نادر را در پیش گرفته است. اکنون مترولوژی نه‌تنها یک دانش فنی، بلکه به یک ابزار استراتژیک در جنگ فناوری میان دو قدرت جهانی بدل شده است. حوزه‌هایی همچون فناوری‌های کوانتومی، تراشه‌های هوشمند و عناصر خاکی کمیاب به میدانی برای تعیین برتری علمی و صنعتی کشورها تبدیل شده‌اند و چین با این برنامه پنج‌ساله گام بلندی در راستای ارتقاء موقعیت خود در این رقابت برداشته است.