ماه کامل ژوئن ۲۰۲۵ که مصادف با ۲۱ خرداد ۱۴۰۴ است، به عنوان پایین‌ترین حالت ماه در آسمان طی چند دهه اخیر شناخته می‌شود. این رویداد نجومی که به طور ویژه برای علاقه‌مندان به نجوم و فناوری اهمیت دارد، نمایانگر یک چرخه منحصر به فرد حرکت ماه در آسمان زمین است که در آن ماه از سمت شمال به جنوب حرکت می‌کند و این حرکت هر ۲۰ سال یکبار به نقطه اوج یا فرود خود می‌رسد. در واقع، این پدیده، ادامه‌ای است بر «ماه کامل شب طولانی» که در دسامبر گذشته (آذر ۱۴۰۳) رخ داد و در آن ماه بالاترین ارتفاع را در آسمان طی دو دهه گذشته تجربه کرد. اکنون نوبت نیم‌کره جنوبی زمین است که شاهد پایین‌ترین موقعیت ماه کامل باشد، رویدادی که تأثیر قابل توجهی بر رصد و مطالعات نجومی دارد.
به گزارش رسانه اخبار فناوری تک فاکس، علت این چرخه حرکتی، به مدار خاص ماه برمی‌گردد که به طور متوسط حدود ۵.۱۵ درجه نسبت به دایرةالبروج (مسیر حرکت ظاهری زمین به دور خورشید) مایل است. این شیب باعث می‌شود که ماه در آسمان از ۲۸.۶۵ درجه سمت جنوب تا ۲۸.۶۵ درجه سمت شمال جابجا شود و به این ترتیب، موقعیت ماه کامل در آسمان به طور چشمگیری تغییر می‌کند. به دلیل همین شیب، وقوع کسوف‌ها محدود به دوره‌های خاصی از سال است و معمولاً در آغاز یا پایان فصل‌های کسوف نیم‌سالی مشاهده می‌شوند. بنابراین، این شیوه حرکت ماه نقشی کلیدی در تعیین زمان و مکان پدیده‌های نجومی مرتبط با ماه ایفا می‌کند و برای محققان نجوم اهمیت فراوان دارد.
چرخه‌ای که اکنون شاهد آن هستیم، به نام «ایستایی بزرگ ماه» شناخته می‌شود و تقریباً هر ۱۸.۶ سال یکبار اتفاق می‌افتد. آخرین ایستایی بزرگ در سال ۲۰۰۶ رخ داده بود و نقطه شروع این چرخه جدید در سال ۲۰۲۵، به ویژه در تاریخ ۲۹ ژانویه (۱۰ بهمن ۱۴۰۳) و هنگام تقاطع گره‌های مدار ماه ثبت شده است. پس از این تاریخ، مسیر ظاهری ماه به تدریج به سمت سطحی‌تر شدن میل خواهد کرد. نکته جالب این است که ماه در مسیر خود می‌تواند در ۱۸ صورت فلکی مختلف ظاهر شود، موضوعی که امکان بررسی دقیق‌تر حرکت ماه و تعامل آن با صورت‌های فلکی را برای دانشمندان فراهم می‌آورد.
ماه کامل ژوئن ۲۰۲۵، علاوه بر اهمیت علمی، از نظر فرهنگی نیز دارای جایگاه ویژه‌ای است. برای اقوام باستان، مشاهده و ثبت موقعیت‌های خاص ماه، ابزاری بود برای تعیین دوره‌های زمانی بلندمدت و تنظیم تقویم‌های کشاورزی و اجتماعی. به همین دلیل، این ماه کامل به نام «ماه توت‌فرنگی» شناخته می‌شود که همزمانی آن با نزدیک شدن به چله جنوبی سال، بر اهمیت آن می‌افزاید. در این دوره، ماه در آسمان نیم‌کره جنوبی در پایین‌ترین نقطه خود دیده می‌شود و حتی در مناطقی مانند آلاسکا، گرینلند و ایسلند، ماه ممکن است به طور کامل طلوع نکند.
از منظر رصدی، این رویداد فرصتی استثنایی برای تماشای حرکت ماه به سمت جنوب آسمان است. در مناطق جنوبی زمین مانند تاسمانیا و نیوزیلند جنوبی، ستاره بی‌ژوبین (Spica) در تاریخ ۶ ژوئن (۱۶ خرداد) در مسیر حرکت ماه قرار می‌گیرد، در حالی که در استرالیا و نیوزیلند، ستاره قلب‌العقرب (Antares) در تاریخ ۱۰ ژوئن (۲۰ خرداد) پیش از رسیدن ماه به حالت کامل، در مسیر عبور آن خواهد بود. علاوه بر این، در ماه ژوئیه (تیر)، ستاره قلب‌الاسد (Regulus) نیز به این مسیر پیوسته و ترکیبات جالبی را برای رصدگران و علاقه‌مندان نجوم ایجاد می‌کند.
اگر آسمان صاف باشد، شب‌های ۱۰ و ۱۱ ژوئن (۲۰ و ۲۱ خرداد) زمان مناسبی برای مشاهده طلوع ماه کامل خواهد بود. این فرصت نادر به ما امکان می‌دهد تا ضمن لذت بردن از زیبایی‌های نجومی، درک عمیق‌تری از مکانیک حرکتی ماه و تأثیرات آن بر محیط اطرافمان کسب کنیم. این پدیده نه تنها نمایش بصری جذابی برای مردم است، بلکه به دانشمندان و محققان کمک می‌کند تا مسیر حرکت ماه را با دقت بیشتری تحلیل کنند و درک بهتری از تعاملات زمین، ماه و خورشید به دست آورند. در نهایت، این رویداد نجومی درسی ارزشمند از دقت و زیبایی قوانین کیهان به ما ارائه می‌دهد که راه را برای مطالعات آتی در حوزه نجوم هموار می‌کند.