در حوزه مطالعات زیستی و زیستصوتی، یکی از خلأهای جدی که تاکنون کمتر به آن پرداخته شده، نبود اطلاعات کافی درباره صداهای قورباغههای ماده است. بررسیهای تازه پژوهشگران دانشگاه سائوپائولو نشان میدهد که تاکنون تنها ۱٫۴ درصد از گونههای قورباغه ماده ثبت صوتی شدهاند. این عدد بهوضوح نشاندهندهی سوگیری شنیداری در مطالعات پیشین است؛ سوگیریای که شناخت علمی ما از رفتارهای ارتباطی این جانوران و در نتیجه طراحی برنامههای حفاظتی مؤثر برای آنها را با چالش جدی مواجه کرده است. در واقع، با وجود آنکه مادهها نیمی از جمعیت جهانی قورباغهها را تشکیل میدهند، سهم آنها در پژوهشهای صوتی تقریباً نادیده گرفته شده است، تا جایی که میتوان گفت صدای این نیمهی مهم از جامعهی دوزیستان، هنوز برای دانشمندان ناشناخته باقی مانده است.
به گزارش رسانه اخبار فناوری تک فاکس، در زیستصوتشناسی قورباغهها، اغلب تمرکز بر صدای قورباغههای نر است. دلیل آن روشن است: نرها برای جذب مادهها و کنار زدن رقبا، آواهایی بلند، متنوع و گاه پیچیده از خود تولید میکنند. این صداها در فضاهای طبیعی چنان غالب هستند که امکان شنیدن صداهای مادهها را بهشدت کاهش میدهند. صدای مادهها، اگر هم وجود داشته باشد، غالباً آرام، لطیف و فاقد فرکانسهای قابل تشخیص در شرایط میدانی پرهیاهو است. همین موضوع باعث شده محققان در گذشته، به اشتباه تصور کنند مادهها اصولاً ساکت هستند یا توانایی تولید صدا ندارند. این در حالی است که دادههای جدید نشان میدهد قورباغههای ماده نیز، هرچند با شدت کمتر، از ظرفیتهای صوتی برخوردارند که باید با ابزار دقیقتری مورد بررسی قرار گیرد.
پژوهشهای اخیر با تحلیل دادههای مربوط به بیش از ۱۰۰ گونه قورباغه از ۲۹ خانواده زیستی، تلاش کردهاند تصویری جامعتر از رفتار صوتی قورباغههای ماده ترسیم کنند. این تحلیلها نشان میدهد که اگرچه در طول تاریخ پژوهش، برخی گزارشهای پراکنده درباره آواسازی مادهها وجود داشته، این دادهها بیشتر روایتمحور بودهاند و کمتر به بررسی سیستماتیک معنا، کاربرد یا الگوهای زیربنایی این صداها پرداختهاند. تیم پژوهشی دانشگاه سائوپائولو در تلاش است با ارائهی یک چارچوب منسجم، گامی بهسوی طبقهبندی استاندارد اصوات قورباغههای ماده بردارد و دانش موجود را از سطح توصیفی به سطح تحلیلی ارتقا دهد.
یکی از نکات کلیدی مطرحشده در مقاله این است که مطالعات زیستصوتی پیشین، عموماً با رویکردی نر-محور صورت گرفتهاند و همین مسئله موجب شده درک ما از فرآیندهای جفتگیری، تعاملات اجتماعی و فرگشت دوزیستان ناقص باقی بماند. پژوهشگران در بیانیهای رسمی اعلام کردهاند: «هدف ما این است که این جهتگیری تاریخی را اصلاح کنیم و صدای هر دو جنس را بهطور جدی وارد تحلیلهای زیستشناسی رفتاری کنیم.» این رویکرد نه تنها به غنای علمی کمک میکند، بلکه به طراحان پروژههای حفاظتی نیز امکان میدهد تصویر کاملتری از وضعیت زیستی گونهها بهدست آورند، بهویژه در زیستبومهایی که نابرابری جنسی به تهدیدی برای زادآوری و بقای گونهها تبدیل شده است.
با توجه به اینکه امکان حذف یا کاهش صدای نرها در محیطهای طبیعی وجود ندارد، دانشمندان بهدنبال استفاده از فناوریهای نوین صوتی هستند تا بتوانند صداهای ظریفتر و کمتر شنیدهشدهی مادهها را با دقت بالا ثبت و تحلیل کنند. استفاده از میکروفنهای جهتدار، الگوریتمهای پردازش سیگنال مبتنی بر یادگیری ماشین، و شبکههای عصبی تخصصی برای تفکیک صدا، بخشی از راهکارهایی است که برای آینده این پژوهشها پیشنهاد شدهاند. محققان تأکید دارند که آنچه تاکنون بهعنوان دنیای صوتی قورباغهها شناخته شده، در واقع تنها نیمی از واقعیت است و صدای نادیدهماندهی مادهها میتواند افقهای جدیدی در فهم ساختار اجتماعی و رفتاری این جانوران بگشاید.
در نهایت، شنیدن صدای قورباغههای ماده نه تنها دستاوردی علمی برای شناخت دقیقتر حدود ۸۰۰۰ گونه شناختهشده از این جانداران محسوب میشود، بلکه ابزاری حیاتی برای نجات آنها در برابر تهدیدهای محیطی، تخریب زیستگاه و تغییرات اقلیمی است. صداهایی که تاکنون در سایه ماندهاند، اکنون میتوانند روایتگر بخشی از حیات دوزیستان باشند که تا دیروز خاموش پنداشته میشد، اما امروز به لطف علم و فناوری، به آستانه شنیدهشدن نزدیک شدهاند.
ارسال پاسخ