با تلاش متخصصان یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی، برای نخستین بار آنتی‌بیوتیکی کاملاً گیاهی در حوزه دام و طیور تولید شد؛ محصولی نوآورانه که می‌تواند به عنوان جایگزینی ایمن و مؤثر برای چندین داروی شیمیایی رایج مورد استفاده قرار گیرد. این دستاورد فناورانه در شرایطی به ثمر رسیده است که نگرانی‌ها نسبت به مقاومت‌های آنتی‌بیوتیکی و عوارض جانبی ناشی از مصرف بی‌رویه داروهای شیمیایی در صنعت دام و طیور به شدت افزایش یافته است. این محصول که با استفاده از ترکیبات گیاهان دارویی تولید شده، توانسته است علاوه بر حفظ اثربخشی دارویی، از بروز پیامدهای منفی داروهای رایج نیز جلوگیری کند.
به گزارش رسانه اخبار فناوری تک فاکس، امیرعلی امیری مدیرعامل این شرکت دانش‌بنیان، در توضیح بیشتر درباره این نوآوری علمی تأکید کرد که روند فزاینده آسیب‌های ناشی از مصرف آنتی‌بیوتیک‌های شیمیایی، به‌ویژه در بخش کشاورزی و دامپروری کشور، منجر به بالا رفتن هزینه‌های درمانی و افزایش تلفات انسانی شده است. به همین دلیل، استفاده از جایگزین‌های طبیعی و ایمن به ضرورتی اجتناب‌ناپذیر تبدیل شده است. امیری معتقد است این آنتی‌بیوتیک گیاهی با کاهش چشمگیر وابستگی به داروهای شیمیایی، به‌ویژه در مرغداری‌ها، می‌تواند در بهبود سلامت عمومی و بهینه‌سازی روند تولید محصولات دامی مؤثر واقع شود.
به گفته امیری، یکی از مزایای کلیدی این داروی گیاهی آن است که برخلاف آنتی‌بیوتیک‌های شیمیایی، دوره منع مصرف ندارد. این ویژگی موجب می‌شود که بتوان از آن به‌طور مستمر در طول دوره تولید دام‌هایی مانند گاو شیری و مرغ تخم‌گذار استفاده کرد، بدون آنکه نگران باقی‌ماندن مواد دارویی در محصولات دامی باشیم. کاهش مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها در زنجیره تولید مواد غذایی از یک‌سو به افزایش ایمنی غذایی کمک می‌کند و از سوی دیگر، وابستگی کشور به نهاده‌های وارداتی مانند سویا را کاهش می‌دهد. این امر در کنار بهبود بهره‌وری، می‌تواند تأثیرات اقتصادی مثبتی نیز به همراه داشته باشد.
در فرمولاسیون این داروی گیاهی حتی یک گرم ماده شیمیایی یا ترکیب سنتتیک به کار نرفته است. مدیرعامل شرکت تصریح می‌کند که در صورت استفاده تنها ۱۰ درصد از مرغداری‌های کشور از این آنتی‌بیوتیک، تأثیر بسزایی در کاهش مقاومت‌های آنتی‌بیوتیکی و ارتقای سلامت غذایی کشور مشاهده خواهد شد. همچنین، استفاده از گیاهان بومی ایران در فرایند تولید این دارو، به ایجاد اشتغال در مناطق روستایی و کمتر توسعه‌یافته کمک می‌کند و می‌تواند به‌عنوان محرکی برای توسعه پایدار در این مناطق ایفای نقش کند.
این آنتی‌بیوتیک گیاهی در دو فرم مایع و پودری طراحی و تولید شده است. فرم مایع آن برای درمان مشکلات گوارشی و التهاب‌های روده در دام و طیور کاربرد دارد و می‌تواند جایگزین مناسبی برای چند داروی ضدباکتری رایج در این حوزه باشد. در واقع، استفاده از این داروی مایع می‌تواند بین سه تا چهار داروی شیمیایی را از چرخه مصرف حذف کند. فرم پودری نیز با بهره‌گیری از فناوری نانو، به صورت میکرو انکپسوله تولید شده تا پایداری بیشتر، حلالیت بهتر و اثربخشی بالاتری را ارائه دهد. این محصول هم‌اکنون موفق به اخذ تأییدیه‌های لازم از جمله مجوز نانو و سازمان دامپزشکی کشور شده است.
فرایند تحقیق و توسعه این آنتی‌بیوتیک گیاهی با بررسی ۴۰ گونه گیاهی آغاز شده و سپس با تحلیل اثرگذاری این گیاهان بر باکتری‌های گرم مثبت و منفی ادامه یافته است. در نهایت، فرمولاسیونی متشکل از چهار گیاه بومی ایران به‌عنوان مؤثرترین ترکیب انتخاب شده و پس از تولید آزمایشی و طی سه سال بررسی‌های بالینی روی فارم‌های مختلف، فرمول نهایی تدوین شد. این محصول در سال ۱۴۰۲ موفق به ثبت پتنت جهانی شد و سپس جهت ارزیابی نهایی به سازمان دامپزشکی کشور ارسال شد. در پی ارزیابی‌های انجام‌شده توسط کمیسیون تخصصی سازمان دامپزشکی، این دارو در مهرماه سال ۱۴۰۳ به عنوان آنتی‌بیوتیک گیاهی به ثبت رسید و نخستین بایوپچ صنعتی آن نیز در یاسوج تولید شد.
امیری در پایان ضمن اشاره به برنامه‌های آتی این شرکت، از تمرکز جدی بر توسعه تولید انبوه، گسترش مصرف داخلی و همچنین صادرات این دارو خبر داد. وی افزود: با توجه به مزایای رقابتی این محصول و قابلیت‌های فنی آن، پتانسیل بالایی برای عرضه در بازارهای بین‌المللی وجود دارد. او همچنین ابراز امیدواری کرد که با بهره‌گیری از حمایت‌های دولت و معاونت علمی، فناوری و اقتصاد دانش‌بنیان ریاست‌جمهوری، مسیر تجاری‌سازی این دستاورد علمی هموارتر شود و ایران بتواند به یکی از بازیگران مطرح حوزه داروهای گیاهی در صنعت دام و طیور جهان تبدیل شود.