طرح پژوهشی با عنوان «اثر ایندول‌پروپیونیک‌اسید بر شاخص‌های مولکولی استروئیدوژنز، استرس شبکه آندوپلاسمی و آپوپتوز ناشی از گلوکز بالا در رده سلول‌های گرانولوزا»، به سرپرستی سیروس جلیلی، استاد تمام دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه و با حمایت بنیاد ملی علم ایران (INSF)، با هدف بررسی تأثیرات بالقوه این ترکیب بر فرآیندهای حیاتی سلول‌های جنسی زنان در شرایط دیابت نوع ۲ انجام شده است. این پژوهش به دنبال بررسی تأثیرات درمانی احتمالی یک ترکیب طبیعی به نام ایندول‌پروپیونیک‌اسید (IPA) در مقابله با آسیب‌های سلولی ناشی از قند خون بالا در سلول‌هایی است که نقش کلیدی در تنظیم باروری زنان ایفا می‌کنند.
به گزارش رسانه اخبار فناوری تک فاکس، دکتر جلیلی، فارغ‌التحصیل دکتری تخصصی علوم تشریح (آناتومی) از دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی، در توضیح این پژوهش علمی عنوان کرد: دیابت نوع ۲ یکی از عوامل مؤثر در بروز اختلالات تولیدمثل در زنان است. این اختلالات شامل مجموعه‌ای از مشکلات نظیر اختلال در فرآیند فولیکولوژنز و استروئیدوژنز، بروز آترزی زودرس فولیکولی، عدم تخمک‌گذاری و حتی افزایش احتمال سقط خودبه‌خودی می‌شود. در این میان، سلول‌های گرانولوزا که مسئول تولید هورمون‌های جنسی نظیر استروژن و پروژسترون هستند، نقش کلیدی در حفظ چرخه تولیدمثل ایفا می‌کنند. این سلول‌ها تحت تأثیر عوامل تنظیمی همچون هورمون‌های گونادوتروپ و سیتوکاین‌های درون‌تخمدانی فعالیت می‌کنند و عملکرد آن‌ها به شدت از شرایط متابولیکی بدن تأثیر می‌پذیرد.
وی افزود: سلول‌های گرانولوزا تنها به تولید هورمون‌های جنسی محدود نمی‌شوند بلکه نقش مهمی نیز در ترشح فاکتورهای رشد دارند که برای تکامل و بلوغ اووسیت (سلول تخمک) حیاتی هستند. مطالعات جدید حاکی از آن است که ایندول‌پروپیونیک‌اسید می‌تواند از طریق کاهش استرس اکسیداتیو، مهار مسیرهای التهابی و بهبود عملکرد اندامک‌های حیاتی نظیر میتوکندری، تأثیرات مثبتی در کاهش آسیب‌های ناشی از دیابت نوع ۲ و وضعیت‌های هیپرگلیسمی از خود نشان دهد. این ویژگی‌ها موجب شده تا IPA به عنوان یک ترکیب امیدوارکننده در کاهش اثرات منفی قند خون بالا بر سلول‌های حیاتی بدن از جمله سلول‌های جنسی مورد توجه قرار گیرد.
دکتر جلیلی در ادامه با تأکید بر خلأ مطالعاتی در این زمینه خاطرنشان کرد: با وجود اهمیت بالای موضوع، تاکنون پژوهش مستقلی در مورد تأثیر ایندول‌پروپیونیک‌اسید بر عملکرد سلول‌های گرانولوزا در شرایط هیپرگلیسمی انجام نشده است. در شرایطی که مقاومت به انسولین و قند خون بالا منجر به استرس شدید سلولی و آپوپتوز در این سلول‌ها می‌شود، بررسی اثرات احتمالی ترکیبات محافظتی نظیر IPA می‌تواند چشم‌اندازهای جدیدی در درمان ناباروری ناشی از دیابت ایجاد کند. از این منظر، هدف اصلی این طرح بررسی دقیق تأثیر IPA بر شاخص‌های مولکولی مرتبط با استروئیدوژنز و روند مرگ برنامه‌ریزی‌شده سلولی (آپوپتوز) در محیط‌های شبیه‌سازی‌شده شرایط دیابتی بوده است.
بر اساس گزارش منتشرشده از سوی بنیاد ملی علم ایران، این پروژه علاوه بر ارزش علمی، از نظر کاربردی نیز از اهمیت بالایی برخوردار است. شیوع فزاینده دیابت در جهان و به‌ویژه در جوامع در حال توسعه از یک سو و افزایش نرخ ناباروری در زنان از سوی دیگر، موجب شده که پژوهش‌هایی با هدف شناسایی عوامل درمانی مؤثر برای مقابله با اثرات تخریبی دیابت بر دستگاه تولیدمثل، از جایگاه ویژه‌ای برخوردار باشند. در این چارچوب، شناخت دقیق‌تر سازوکارهای بیوشیمیایی و سلولی آسیب‌پذیری سلول‌های گرانولوزا در شرایط قند خون بالا می‌تواند به توسعه درمان‌های هدفمند کمک کند.
در پایان، دکتر جلیلی اعلام کرد: در صورتی که نتایج نهایی این مطالعه نشان‌دهنده اثربخشی مثبت IPA بر بهبود شاخص‌های مولکولی مرتبط با استروئیدوژنز و کاهش آپوپتوز در سلول‌های گرانولوزا تحت تأثیر گلوکز بالا باشد، این ترکیب می‌تواند به عنوان گزینه‌ای بالقوه برای استفاده در کارآزمایی‌های بالینی در درمان ناباروری زنان مبتلا به دیابت پیشنهاد شود. این رویکرد می‌تواند گامی مهم در جهت طراحی داروها یا مکمل‌های تغذیه‌ای جدید باشد که بتوانند با بهره‌گیری از ترکیبات طبیعی، آثار مخرب دیابت بر دستگاه تولیدمثل زنان را مهار کنند.