کاوشگر چینی “چانگ‌هه ۶” که حامل یک آزمایش اروپایی است، موفق به شناسایی ذرات باردار جدیدی بر سطح ماه شده است. این یافته که برای اولین بار ثبت می‌شود، به دانشمندان در درک بهتر ترکیب شیمیایی خاک ماه (رگولیت) یاری خواهد رساند.
به گزارش بخش اخبار نجوم رسانه اخبار فناوری تک فاکس، این ذرات که در واقع گازهایی برانگیخته شده توسط نور خورشید هستند، در محل فرود کاوشگر چانگ‌هه ۶ در بخش جنوبی دهانه‌ی آپولو واقع در حوضه‌ی قطب جنوب-آیتکن در سویه‌ی دور ماه شناسایی شدند. آشکارساز یون این آزمایش، اولین ابزار ساخته‌شده توسط آژانس فضایی اروپا (ESA) به شمار می‌رود که بر سطح ماه مستقر شده است.
دکتر نیل ملوین، مسئول فنی این آزمایش در ESA، در بیانیه‌ای اعلام کرد: «این فعالیت که اولین حضور آژانس فضایی اروپا بر سطح ماه محسوب می‌شود، از لحاظ علمی دستاوردی بی‌سابقه است. همچنین، این همکاری اولین پروژه‌ی مشترک ماه‌نشینی بین چین و اروپا به شمار می‌رود. حجم و کیفیت اطلاعات جمع‌آوری‌شده فراتر از انتظار ما بوده است.»
برخلاف زمین که میدان مغناطیسی از آن در برابر طوفان‌های خورشیدی محافظت می‌کند، ماه فاقد چنین میدانی است. در نتیجه، گازهای موجود در جو بسیار رقیق ماه (شامل هلیوم، آمونیاک، متان، دی‌اکسید کربن و چند گاز دیگر) به راحتی توسط نور خورشید یونیزه شده و توسط پلاسمای جاری به دام می‌افتند. این ذرات باردار حامل اطلاعاتی درباره‌ی ترکیب شیمیایی خاک ماه هستند. منشأ این گازها فرآیندهای مختلفی است که بر سطح ماه رخ می‌دهد، از جمله برخورد سیارک‌های کوچک.
در سال ۲۰۱۲، مأموریت فضایی ناسا با نام ARTEMIS (مخفف Acceleration, Reconnection, Turbulence and Electrodynamics of the Moon’s Interaction with the Sun) موفق به شناسایی یون‌های بالارونده در ارتفاع ۲۰,۰۰۰ کیلومتری بالای سطح ماه شد. این یون‌ها همگی بار مثبت داشتند، یعنی تعداد پروتون‌های آن‌ها بیشتر از الکترون‌هایشان بود. به گفته‌ی دانشمندان، یون‌های منفی عمر کوتاهی دارند و مسافت زیادی را از سطح دور نمی‌شوند؛ بنابراین تا پیش از آزمایش چانگ‌هه ۶ هرگز شناسایی نشده بودند.
هنوز تعداد دقیق یون‌های منفی معلق در نزدیکی سطح ماه برآورد نشده است. مؤسسه‌ی فیزیک فضایی سوئد (سازنده‌ی آشکارساز یون با نام NILS) معتقد است که این تعداد بر نحوه‌ی تعامل ماه با خورشید تأثیر می‌گذارد.
دستگاه NILS حدود پنج ساعت پس از فرود کاوشگر بر ماه در تاریخ ۱ ژوئن فعالیت خود را آغاز کرد. این دستگاه در طول مأموریت دو روزه به صورت دوره‌ای و با وجود افت ولتاژ، قطعی ارتباطات و راه‌اندازی مجدد، به کار خود ادامه داد. آژانس فضایی اروپا اعلام کرد که این دستگاه در مجموع سه ساعت – یعنی سه برابر مقدار مورد نیاز برای موفقیت‌آمیز بودن آزمایش – داده جمع‌آوری کرده است.
دکتر ملوین در ادامه‌ی بیانیه اظهار داشت: «به دلیل داغ شدن دستگاه، ما مجبور بودیم بین انفجارهای کوتاه‌مدت با توان کامل و دوره‌های خنک‌کننده‌ی طولانی جابه‌جا شویم. این واقعیت که دستگاه مذکور در محدودیت‌های طراحی حرارتی خود باقی ماند و توانست در شرایط بسیار داغ بازیابی شود، نشان‌دهنده‌ی کیفیت بالای کار مؤسسه‌ی فیزیک فضایی سوئد است.»
علاوه بر آزمایش NILS، مأموریت چانگ‌هه ۶ موفق به حفاری سطح ماه و جمع‌آوری حدود ۲۰۰۰ گرم نمونه شد. این نمونه‌ها که برای اولین بار از سویه‌ی دور ماه به دست آمده‌اند، می‌توانند به درک عمیق‌تری از شکل‌گیری و تکامل ماه و منظومه‌ی شمسی منجر شوند.
پس از اتمام نمونه‌برداری، فرودگر رباتیک یک مدل چوبی از پرچم ملی جمهوری خلق چین را بر سطح ماه قرار داد و سپس به منظور اتصال مجدد با فضاپیمای در حال گردش در مدار، از سطح ماه جدا شد.
