گربه‌ها به عنوان موجوداتی مستقل و پررمز و راز، توانایی‌های حسی قابل توجهی دارند که اغلب برای انسان‌ها ناشناخته باقی می‌ماند. یکی از تازه‌ترین یافته‌های علمی درباره‌ی این حیوانات، توانایی آن‌ها در تشخیص بوی افراد آشنا از بوهای غریبه است. پژوهشگران ژاپنی با طراحی آزمایشی دقیق و هوشمندانه موفق شده‌اند نشان دهند که گربه‌ها نه تنها می‌توانند چهره و صدای صاحب خود را تشخیص دهند، بلکه بوی اختصاصی افراد نزدیک خود را نیز از افراد ناشناس تمیز می‌دهند. این کشف نه تنها تصویر ما از هوش و درک گربه‌ها را عمیق‌تر می‌کند، بلکه نشان می‌دهد که این پشمالوهای مستقل، ارتباط پیچیده و ظریفی با محیط و اطرافیان خود دارند.
به گزارش رسانه اخبار فناوری تک فاکس، تصور کنید گربه‌ای که در گوشه‌ای به ظاهر بی‌تفاوت لم داده است. شاید به نظر برسد که او نسبت به محیط بی‌اعتناست، اما در واقع مغز پیچیده‌ای در پس این آرامش پنهان شده که به خوبی قادر است انسان‌ها و حتی غریبه‌ها را از طریق بو شناسایی کند. این موضوع باعث می‌شود که رفتارهای ظاهراً بی‌تفاوت آن‌ها، معنایی دقیق‌تر و علمی‌تر داشته باشد. به گزارش نیویورک‌تایمز، هیدهیکو اوچی‌یاما، استاد علوم حیوانی دانشگاه کشاورزی توکیو، توضیح می‌دهد که گربه‌ها بسیار بیشتر از آنچه به نظر می‌رسد، جهان پیرامون خود را درک می‌کنند، اما به دلیل روحیه محتاط و مستقلشان، این درک را کمتر نشان می‌دهند و همین موضوع انجام تحقیقات علمی روی آن‌ها را دشوار می‌کند.
در مطالعه‌ای که به تازگی انجام شده است، ۳۰ گربه خانگی به همراه صاحبانشان مورد بررسی قرار گرفتند تا نحوه تشخیص بوی آشنا از بوی ناشناس در آن‌ها مورد تحلیل قرار گیرد. صاحبان این گربه‌ها نمونه‌های بوی طبیعی بدن خود را از طریق مالیدن پنبه به نقاط مختلفی مانند پشت گوش، بین انگشتان پا و زیر بغل جمع‌آوری کردند. برای مقایسه، نمونه‌هایی از بوهای افراد غریبه‌ای که هیچ آشنایی با گربه‌ها و صاحبانشان نداشتند نیز به کار گرفته شد. این آزمایش در محیط خانه گربه‌ها انجام شد تا سطح استرس به حداقل برسد و گربه‌ها بتوانند به شکل طبیعی واکنش نشان دهند. در این آزمایش هر گربه سه نمونه بوی مختلف را بو کشید: یکی مربوط به صاحب خود، یکی مربوط به فرد ناشناس، و یکی نمونه کنترل بدون بو بود. واکنش گربه‌ها با دوربینی که روی میز آزمایش نصب شده بود، ثبت شد.
نتایج نشان داد که گربه‌ها زمان بیشتری را صرف بررسی بوهای ناشناس می‌کنند، موضوعی که نشان می‌دهد آن‌ها بوی آشنا را به سرعت تشخیص داده و به آن واکنش کمتری نشان می‌دهند، اما در برابر بوهای جدید و ناآشنا با کنجکاوی و توجه بیشتری مواجه می‌شوند. این یافته شاید به ظاهر ساده و بدیهی به نظر برسد، اما از نظر علمی اهمیت زیادی دارد. به گفته کارلو سیرکوزا، دانشیار رفتارشناسی حیوانات دانشگاه پنسیلوانیا، جمع‌آوری شواهد مستند و دقیق درباره رفتارهای حیوانات گام مهمی در علم است و چنین مطالعاتی کمک می‌کند درک ما از دنیای حیوانات افزایش یابد و رفتار آن‌ها به صورت علمی تحلیل شود.
یکی از نکات جذاب این پژوهش، بررسی نحوه استفاده گربه‌ها از سوراخ‌های بینی‌شان هنگام بو کشیدن بود. ویدئوهای ضبط‌شده نشان داد که گربه‌ها در مواجهه با بوهای ناشناس و جدید، بیشتر از سوراخ راست بینی استفاده می‌کنند؛ این اتفاق حتی زمانی رخ می‌داد که موقعیت لوله‌های بو تغییر می‌کرد. این موضوع جالب، هماهنگی قابل توجهی با یافته‌های قبلی درباره سگ‌ها دارد که در هنگام شناسایی بوهای تازه، از سوراخ راست بینی بهره می‌برند.
اوچی‌یاما در توضیح این موضوع می‌گوید: «سوراخ چپ بینی معمولاً برای بوهای آشنا به کار می‌رود، در حالی که سوراخ راست بینی هنگام استشمام بوهای جدید و هشداردهنده فعال می‌شود. به نظر می‌رسد این فرآیند با کارکرد نیمکره‌های مغز در ارتباط باشد، و نیمکره‌ی راست مغز در مواجهه با بوهای ناآشنا و احساسی نقش برجسته‌تری دارد.»
با این حال، کارشناسانی مانند کارلو سیرکوزا در تفسیر دقیق این نتایج با احتیاط برخورد می‌کنند. او تأکید می‌کند که مطالعه حاضر به طور قطع اثبات نمی‌کند که نیمکره راست مغز فعال شده باشد. برای رسیدن به چنین نتیجه قطعی، نیاز به تصویربرداری مغزی از گربه‌ها در هنگام بو کشیدن وجود دارد که با توجه به طبیعت مستقل و محتاط این حیوانات، انجام آن بسیار دشوار است و اکثر گربه‌ها کمتر حاضر به همکاری در این نوع مطالعات هستند. با وجود این، سیرکوزا بر اهمیت این پژوهش به عنوان گامی مثبت در راستای شناخت بهتر رفتارهای پیچیده گربه‌ها تأکید می‌کند و معتقد است که چنین مطالعاتی می‌توانند به صاحبان گربه‌ها کمک کنند تا مراقبت دقیق‌تر و آگاهانه‌تری از حیوانات خانگی خود داشته باشند.
در پایان، کارلو سیرکوزا از طراحی هوشمندانه و موفقیت‌آمیز این تحقیق تمجید می‌کند و می‌گوید: «واقعا باید به تیم پژوهش تبریک گفت که توانسته‌اند ۳۰ گربه را در چنین آزمایشی شرکت دهند؛ زیرا بیشتر گربه‌ها تمایلی به همکاری در مطالعات علمی ندارند و این موفقیت خود نشان‌دهنده تخصص و دقت بالای محققان است.» این پژوهش نمونه‌ای ارزشمند از تلاش برای کشف رازهای رفتارهای پنهان حیوانات خانگی است و نشان می‌دهد که گربه‌ها با وجود رفتارهای مستقل، ارتباط عمیق‌تری با محیط اطراف و انسان‌های نزدیک خود دارند.