اجرای کامل سیستم‌عامل لینوکس روی تلفن‌های همراه هنوز نتوانسته جایگاه قابل توجهی در بازار اصلی گوشی‌های هوشمند به دست آورد. هرچند گزینه‌هایی از برندهایی مانند Volla و Fairphone برای کاربران علاقه‌مند به سیستم‌عامل‌های آزاد در دسترس است یا امکان نصب لینوکس روی برخی از گوشی‌های قدیمی‌تر وجود دارد، اما عرضه محصولی جدید با قیمت بالاتر از اکثر گوشی‌های پرچم‌دار موجود در بازار و آن هم از طریق کمپینی در سایت Indiegogo، چالشی جدی به نظر می‌رسد. حتی اگر اهداف این پروژه از منظر آزادی دیجیتال و حفظ حریم خصوصی کاملاً قابل احترام باشند، باز هم قانع کردن عموم کاربران به پرداخت چنین هزینه‌ای دشوار خواهد بود.
به گزارش رسانه اخبار فناوری تک فاکس، جامعه علاقه‌مندان به نصب لینوکس روی گوشی‌های همراه، گرچه در حال رشد است، اما هنوز در مقیاس کلان، گروهی محدود به شمار می‌آید. بسیاری از کاربران این مسیر را به دلیل نگرانی از ردیابی مداوم توسط شرکت‌های فناوری بزرگ و تمایل به کاهش وابستگی به نمایشگرها انتخاب می‌کنند. با وجود این، همچنان گزینه‌هایی مانند Volla، Fairphone و حتی سیستم‌عامل Ubuntu Touch برای استفاده در دستگاه‌های قدیمی وجود دارد. این موارد، با آنکه جذابیت خاصی دارند، اما نتوانسته‌اند گامی جدی به سمت جریان اصلی بازار بردارند. در این فضا، معرفی محصولی مانند Liberux NEXX توجه برخی فعالان حوزه فناوری آزاد را جلب کرده است.
شرکت Liberux در ژانویه امسال گوشی جدید خود با نام NEXX را معرفی کرد؛ دستگاهی که با هدف بازتعریف مالکیت کاربران بر سخت‌افزار و نرم‌افزار طراحی شده است. این شرکت اکنون برای تأمین بودجه لازم جهت توسعه NEXX، کمپینی را در پلتفرم تأمین مالی جمعی Indiegogo راه‌اندازی کرده است. مهم‌ترین ویژگی این گوشی، تلاش برای رهایی کاربران از سیستم‌های ردیابی رایج در محصولات شرکت‌های بزرگ فناوری است. این هدف از طریق ترکیبی از سخت‌افزار متن‌باز، نرم‌افزار تحت کنترل کامل کاربر، باتری‌های قابل تعویض و تعهد به پشتیبانی نرم‌افزاری به‌مدت پنج سال دنبال می‌شود؛ اقدامی که در راستای کاهش تولید زباله الکترونیکی نیز قرار دارد. این گوشی همچنین قابلیت اجرای اندروید از طریق Waydroid را دارد و با اتصال به داک مخصوص، به یک رایانه قابل حمل تبدیل می‌شود.
از منظر فنی، NEXX مشخصات قابل توجهی را در اختیار دارد. این گوشی به ۳۲ گیگابایت رم از نوع LPDDR4X مجهز شده و از حافظه داخلی ۲۵۶ گیگابایت با فناوری eMMC بهره می‌برد. پردازنده ۸ هسته‌ای Rockchip RK3588S، مغز متفکر این دستگاه خواهد بود که عملکردی قدرتمند را تضمین می‌کند. از سوی دیگر، سوئیچ‌های سخت‌افزاری ویژه‌ای برای کنترل کامل ارتباطات رادیویی و درگاه‌های USB در نظر گرفته شده‌اند. این ویژگی‌ها، در کنار چشم‌انداز استقلال دیجیتال و طراحی پایدار، NEXX را به محصولی خاص در بازار گوشی‌های هوشمند تبدیل می‌کند. با این حال، یکی از موانع اصلی، قیمت‌گذاری بالای آن است که می‌تواند بسیاری از مشتریان بالقوه را از مشارکت در این پروژه منصرف کند.
قیمت پایه‌ای که شرکت Liberux برای عرضه این دستگاه در نظر گرفته، ۱۴۸۰ دلار است. این مبلغ با تخفیف ۲۱ درصدی نسبت به قیمت نهایی ۱۸۷۸ دلار محاسبه شده و تحویل محصول نیز برای ژوئیه ۲۰۲۶ برنامه‌ریزی شده است. این در حالی است که هنوز هیچ نمونه اولیه‌ی قابل استفاده‌ای از این گوشی تولید نشده و پلتفرم Indiegogo نیز وضعیت فعلی پروژه را در مرحله «ایده‌پردازی» ارزیابی کرده است. این موضوع نگرانی‌هایی را درباره تحقق‌پذیری وعده‌های اعلام‌شده ایجاد کرده و به‌ویژه برای کاربرانی که تجربه‌ای از پروژه‌های ناکام در این فضا دارند، علامت هشدار است.
در این میان، انتقادات درباره قیمت بالای NEXX نیز رو به افزایش است. پرداخت چنین مبلغی برای یک گوشی متن‌باز، حتی با در نظر گرفتن فلسفه آزادی دیجیتال، برای بسیاری از کاربران قابل توجیه نیست. به‌عنوان مثال، می‌توان با قیمتی بسیار کمتر، یک گوشی Pixel Fold نسل اول از طریق آمازون تهیه کرده و با نصب LineageOS به تجربه‌ای مشابه از کنترل نرم‌افزاری دست یافت. این روش نه‌تنها از نظر اقتصادی مقرون‌به‌صرفه‌تر است، بلکه ریسک کمتری نیز دارد، چرا که محصول آماده و در دسترس است. با وجود تمامی ایده‌های جسورانه و آینده‌نگرانه، تحقق چشم‌انداز Liberux به دلیل هزینه بالای ورود، همچنان در هاله‌ای از ابهام قرار دارد و این پرسش مطرح می‌شود که آیا بازار آمادگی پذیرش چنین محصول متفاوت و رادیکالی را دارد یا خیر.