تحقیقات باستانشناسی در پرو، بقایای اسکلت دو کودک نوپا متعلق به قرن شانزدهم را با نشانههای بیماری آبله به ارمغان آورده است. این کشف نادر، نشانگر شیوع سریع بیماریهای خارجی با برقراری ارتباط با اروپاییان در دوره استعمار است.
به گزارش رسانه اخبار تکنولوژی و فناوری تک فاکس، یک گورستان متعلق به قرن شانزدهم در پرو، بقایای دو کودک نوپا را در خود جای داده است که اسکلتهایشان همچنان تأثیر ویرانگر بیماری آبله را در اوایل دوره استعمار به تصویر میکشند. بر اساس پژوهش جدیدی که منتشر شده است، این یافته نادر میتواند اطلاعات کلیدی در مورد نخستین بیماریهای عفونی مرتبط با استعمار اروپا در اختیار ما قرار دهد.
حفاریهای باستانشناسی اخیر در Huanchaco، یک شهر ماهیگیری کوچک در شمال غرب ساحل پرو، منجر به کشف گورستانی مرتبط با یکی از نخستین کلیساهای استعماری در آن منطقه شد. این کلیسا توسط اسپانیاییها بین سالهای ۱۵۳۵ تا ۱۵۴۰ ساخته شده است. ۱۲0 تدفین کشفشده در این گورستان، معرف جمعیت اولیه استعماری آن منطقه در حدود سال ۱۵۴۰ هستند. اشیاء کشفشده در این گورها از جمله صلیبهای نی و مهرههای شیشهای که اروپاییان به ارمغان آورده بودند، بازتابدهنده تغییرات فرهنگی اولیه ناشی از استعمار است.
با این حال، طبق مطالعه جدیدی که در شماره ژوئن مجله بینالمللی آسیبشناسی باستانشناسی منتشر شده است، ضایعات مشاهدهشده روی استخوانهای دو کودک دفنشده در گورستان کلیسای Huanchaco، اثر مهم دیگری از استعمار را آشکار میکند: معرفی بیماری جدید آبله به جمعیتی که هرگز با آن مواجهه نشده بودند.
آبله که توسط ویروس واریولا ایجاد میشود، علت شناختهشدهای برای مرگومیر در دوران برقراری ارتباط با اروپاییان در قاره آمریکا بوده است. بر اساس این مطالعه، آبله به احتمال زیاد در اواخر دهه ۱۵۳۰ با Francisco Pizarro و سربازانش به شمال غربی پرو وارد شده و منجر به مرگ حدود ۷۰ درصد از جمعیت بومی اینکا تا سال ۱۶۲۰ شده است. با توجه به محدود بودن اطلاعات تاریخی در مورد سالهای اولیه برقراری ارتباط با اروپاییان در این منطقه، کارهای باستانشناسی برای درک واکنشهای مردم بومی به استعمار اهمیت ویژهای دارد.
از ۱۲0 تدفین اولیه استعماری که در Huanchaco پیدا شد، ۹۰ مورد (یا ۷۵ درصد) مربوط به کودکان بود و اکثر آنها (۶۰ نفر یا ۶۷ درصد) ۵ ساله یا کمتر بودند. محققان در مطالعه خود خاطرنشان کردهاند که این تعداد بالای کودکان، که به دلیل سیستم ایمنی در حال رشد یکی از آسیبپذیرترین بخشهای جمعیت هستند، به شدت نشاندهنده وجود یک بیماری جدید است.
طبق این مطالعه، اسکلتهای دو کودک که در حدود ۱۸ ماهگی فوت کردهاند، توزیع مشابهی از تغییرات استخوانی را نشان میدهند. به طور خاص، محققان ضایعات مخرب متعددی را تقریباً شبیه به حفرههای پروانه در مفاصل شانه، آرنج، مچ دست، لگن، زانو و مچ پای کودکان شناسایی کردهاند. این الگو با عفونت به نام استئومیلیت واریولوزا که توسط ویروس آبله ایجاد میشود، مطابقت دارد.
با توجه به شیوعهای متعدد آبله که پس از برقراری ارتباط با اروپاییان رخ داد، این موارد، اولین موارد استئومیلیت واریولوزا هستند که در آمریکای جنوبی شناسایی شدهاند. این موضوع جای تعجب دارد، زیرا همه افرادی که به آبله مبتلا میشوند، تغییرات اسکلتی ندارند – این میزان در کودکان زیر ۵ سال حدود ۵ تا ۲۰ درصد است – اما محققان نوشتند: “این میزان نشان می دهد که تعداد بسیار بیشتری از موارد باستان شناسی ناشناخته باقی مانده اند.”
آبله یک عفونت با سرعت انتشار بالا است و مشخص نیست که این کودکان چقدر با این بیماری زندگی کردهاند. نویسنده اصلی این مقاله، Khrystyne Tschinkel، باستانشناس زیستی در دانشگاه Hamline در مینسوتا، در ایمی به Live Science گفت: “میتوان حدس زد که پس از شروع علائم آنها احتمالاً چند هفته با آبله زندگی کردهاند، زیرا زمان کافی برای عفونت شدید استخوانها وجود داشته است.”